WiadomośćMiasto i Gmina Górzno
(Kategoria: Powiat Brodnicki · Brodnica - WIADOMOŚCI, INFORMACJE)
Dodane przez admin
poniedziałek, 30 listopada 2020 r., godz. 18:15

Ocalić od zapomnienia
Miasto i Gmina Górzno pod kierunkiem dr Jadwigi Lewandowskiej rozpoczęło projekt badawczy pt. "Archeologiczne dziedzictwo Górzna - ocalić od zapomnienia (etap I - rok 2020)". W tym celu w sobotę, 28 listopada pojawili się w Górznie archeolodzy oraz poszukiwacze z Brodnickiej Grupy Eksploracyjno-Poszukiwawczej. Badaniom przyglądał się burmistrz Górzna Tomasz Kinicki.



W trakcie prac badawczych poprosiliśmy dr Jadwigę Lewandowską, archeolożkę, specjalizującą się między innymi w dziejach ziemi dobrzyńskiej, aby opowiedziała nam o projekcie:

- Za sprawą władz Urzędu Miasta i Gminy Górzno, zaczynamy nowy i bardzo ważny dla miasta i regionu projekt badawczy dotyczący dziedzictwa archeologicznego Górzna. W tak niewielkim mieście drzemie jeszcze bardzo wiele tajemnic, w tym z okresu średniowiecza. Najstarszy okres funkcjonowania Górzna, które otrzymało prawa miejskie 2 stycznia 1327 roku z rąk biskupa płockiego Floriana, jest ciągle mało rozpoznany, a miejsce jest wyjątkowo pięknie położone, co zwróciło uwagę między innymi biskupów płockich, którzy zdecydowali się wybudować tutaj swoją siedzibę - dwór. Górzno stało się ośrodkiem klucza dóbr biskupstwa płockiego przed rokiem 1337. Był on jednym z 10 kluczy majątkowych należących do biskupów płockich. Kluczem zarządzali starostowie biskupi. Z pocztu starostów znamy między innymi Pawła (1337 rok), Bodzantę (1409 rok), Dzierżysława (1453 rok). Ich górznieńska rezydencja niestety nie zachowała się po dziś dzień. Ostatecznie zniszczona w 1629 roku, przykryta grubą warstwą ziemi, czeka na lepsze czasy i szerokopłaszczyznowe, interdyscyplinarne badania, które pozwolą uściślić wielkość i charakterystykę założenia oraz chronologię.

Pierwsza weryfikacja wykopaliskowa dwóch stanowisk archeologicznych Górzna miała miejsce w 2006 i 2007 roku. Prace były prowadzone pod kierunkiem doktora habilitowanego Kazimierza Grążawskiego, wówczas pracownika Muzeum w Brodnicy. Podczas tych badań na stanowisku numer 2, tzw. "Dziewiczej Górce", tuż pod humusem odsłonięto relikty kamiennej drogi o szerokości około 2 m, prowadzącej prawdopodobnie do kapliczki, we wschodniej części wzgórza, gdzie odkryto liczne fragmenty rumoszu ceglanego oraz dachówek mnich-mniszka i ceramicznych płytek posadzkowych. Brukowana droga oraz kapliczka mają metrykę nowożytną, a datować je można na XVIII/XIX wiek. Pod nimi wystąpiły warstwy kulturowe znacznie starsze, które wskazują, że tzw. "Dziewicza Górka" była intensywnie użytkowana osadniczo przynajmniej od połowy XIII wieku. W dotychczasowych opracowaniach tego stanowiska postawiono tezę, że na początku XIV wieku miejsce to zostało zniszczone pożarem, o czym świadczą warstwy spalenizny i przepalonej gliny.

Postawiono również koncept, że ponownie restytuowano osadniczo to wzgórze już za bytności zakonu Bożogrobców w Górznie, po 1325 roku i być może właśnie w tym miejscu istniała pierwotna siedziba starosty biskupiego, którą przeniesiono następnie dalej na północ. Do poznania całościowej historii tego wzgórza należałoby interdyscyplinarnie przeanalizować źródła ruchome i nieruchome, pochodzące z dotychczasowych prac wykopaliskowych. Mam nadzieję, że w niedalekiej przyszłości wyniki tych badań staną się przedmiotem monograficznego opracowania, bo zdecydowanie na to zasługują. Przez ostatnie lata niewiele się działo pod względem archeologicznym w Górznie. A przeszłość tego miasteczka fascynuje, ale wymaga jeszcze weryfikacji i kolejnych badań. Średniowiecze i archeologia w Górznie to nie tylko ”Dziewicza Górka”, czy relikty dworu biskupów płockich, ale także inne miejsca, które będziemy w ramach zaplanowanego projektu weryfikować.

Kolejne stanowisko, chyba najbardziej enigmatyczne, to stanowisko nr 1 zwane przez miejscowych "Bocieńcem", gdzie w 1975 roku zbudowano restaurację "Słoneczna", a obecnie znajduje się Ośrodek Edukacji Ekologicznej WILGA. Jest to stanowisko najbardziej chronione prawem w mieście, dlatego, że wpisane jest do Rejestru Zabytków. Wzgórze "Bocieniec” w opinii publicznej i opracowaniach uznawane jest za najstarszy relikt grodu w miejscowości Górzno, z XII wieku. Czy słusznie? Bez dalszej uwagi oraz ochrony podczas wszelkich inwestycji, prac prowadzonych na i w pobliżu tego wzgórza możemy tylko domniemać i powtarzać informację zawarte w literaturze. Dopiero po wbiciu łopat, szczęściu lub determinacji wielu osób i instytucji, będziemy mogli na pewno stwierdzić, czy wzgórze to skrywa średniowieczny obiekt mieszkalno-obronny lub może inne relikty przeszłości.

Miasto Górzno wraz z najbliższymi okolicami są wciąż niewystarczająco zbadane, tak pod względem historycznym (brak monograficznych opracowań z różnych okresów chronologicznych), jak i archeologicznym. Rozpoczęty w tym roku powrót do badań górznieńskich stanowisk archeologicznych, ma przybliżyć i odkryć fascynującą przeszłość tego miasteczka, wybranego już w średniowieczu na siedzibę starostów biskupów płockich oraz Bożogrobców. Ostatniej soboty, oprócz badań tzw. powierzchniowych "Dziewiczej Górki", dodatkowo wykonane zostały przez dra Mirona Bogackiego, zdjęcia lotnicze górznieńskich wzgórz. Prace terenowe dopiero się rozpoczęły, a już zaskoczyły badaczy. Szczegóły niebawem.

Serdeczne słowa podziękowania należą się włodarzowi miasta Górzno, Panu Tomaszowi Kinickiemu, który dostrzegł potrzebę powrotu do badań i weryfikacji archeologicznych, a także upatruje wielki potencjał w historii miasta.


Górzno, mapa z roku 1940 z zaznaczeniem tzw. "Dziewiczej Górki:




reklama

Źródło: dr Jadwiga Lewandowska

Projekt badawczy pt. "Archeologiczne dziedzictwo Górzna - ocalić od zapomnienia (etap I - rok 2020)"/fot. własne i nadesłane:

















Źródło: Powiat Brodnicki - Brodnica > Portal mieszkańców
( http://powiatbrodnicki.pl/news.php?extend.12844 )